Allemaal beestjes

Weet je wat ik zie als ik gedronken heb? (Nou nou ?)
Allemaal beestjes, zoveel beestjes, om me heen
Oh ik weet wel dat ik nou mezelf nep (Nou nou !)
Want er zijn geen beestjes, maar ik zie beestjes, om me heen

Zo begint een liedje dat is geschreven door Peter Koelewijn, de man die afgelopen week tot officier in de orde van Oranje-Nassau is benoemd. Een liedje dat ik vaak in mijn hoofd heb als ik gewoon op straat loop, want ik zie ook overal beestjes. Maar ik zie ook beestjes als ik niet gedronken heb!

“Kunnen jullie door een waterkraan?
Wij kunnen door een waterkraan.”

De smurfen claimen in de songtekst van Pierre Kartner dat ze door waterkranen kunnen. Onwaarschijnlijk! En hierbij het bewijs: de smurfen zijn een waterkraan. In Houston (USA) staat op bijna elke straathoek een blauwe smurf met een witte muts. En als je ze eenmaal ziet, dan ligt paranoia op de loer: het is een heuse invasie!

Maar niet alleen smurfen vermommen zich als kranen, ook elanden doen dat:

En de digitalisering is nog niet doorgeslagen in Texas: er zijn nog parkeerautomaten. Nou ja, parBeerautomaten zou ik zeggen. En die beren langs de weg kijken je nooit recht aan! En in Marokko kwam ik deze gevaarlijke slang tegen.

Maar ook in pompen, stenen en boomstronken kan je beesten zien, zoals hier een robot en een dinokop. Meer foto’s vind je op de pagina “beeldtaal” op deze site.

Pareidolie of pareidolia heet het verschijnsel dat we als mensen heel graag gezichten in objecten herkennen. En dat heeft ook een functie. In dit minicollege van de Universiteit van Nederland (16 minuten, dat is het waard!) legt Daniël Wigboldus van de Radboud Universiteit uit dat je als mens beter teveel gezichten ziet, dan dat je er eentje mist. Gezichtsherkenning is heel belangrijk voor je sociale netwerk, maar ook het interpreteren van emotie is heel belangrijk voor je gedrag. Dat je brein daarbij top-down informatie ‘verzint’ – illusies dus – illustreert hij in zijn college aan de hand van wat voorbeelden.

Ik ben dus zeker niet de enige die gezichten of beestjes ziet. Dieren of gezichten zien in alledaagse voorwerpen is iets dat overal ter wereld gebeurt. En door de mogelijkheden om de beelden via internet te delen zie je ook dat het wereldwijd een bron van vermaak is. Ergens in 2010 is een foto gemaakt van een toiletdeur in een café waar bij een universeel haakje was geschreven: Drunk octopus wants to fight you. Inmiddels is overal ter wereld bij soortgelijke haakjes dezelfde tekst te vinden.

Een wilde greep uit beelden die rondzwerven op internet zie je in dit filmpje. Instagram staat ook vol met mooie voorbeelden van alledaagse voorwerpen of hele huizen waar gezichten in gezien worden. Zoek op Iseefaces of pareidolia en verwonder je!

Leuk vind ik het vooral dat het zien van gezichtjes voor (bijna) dagelijkse binnenpretjes zorgt. Lastig vind ik dat als je eenmaal een smurf, eland of octopus ziet, dat je het niet meer kan ‘ontzien’. En dat je de associaties niet kan tegenhouden. Zo weet ik zeker dat, ook als je niet tot deze laatste zin hebt doorgelezen, je toch het smurfenlied van vader Abraham in je hoofd hebt!

Of het liedje van Peter Koelewijn natuurlijk..

Mocht je denken: waarom hebben wij geen smurfen in Nederland? De meeste van onze brandkranen zitten ondergronds. Onder een putdeksel met de tekst brandkraan zijn ze verstopt onder trottoirs en wegdek. In jargon wordt wel de afkorting OBK gebruikt voor ondergrondse brandkraan (wat mij altijd doet denken aan de harmonievereniging in het dorp waar ik ben opgegroeid; die heet Oefening Baart Kunst). Wist je dat we op de meeste plekken in Nederland met drinkwater blussen…? Ook leuk om te weten: als je rode bordjes ziet met B of BK en een getal op een paal of tegen een gevel: dat is een aanduiding waar de dichtstbijzijnde ondergrondse brandkraan zich bevindt, zodat je deze ook als er sneeuw ligt (of er een auto op geparkeerd staat) te traceren. Laat je me weten of je ze vindt?